Pan Paweł chciał kupić samochód. W tym celu przeglądał ogłoszenia internetowe (otomoto.pl, gratka.pl, pewneuzywane.pl i inne). Gdy znalazł swój wymarzony model, zadzwonił do sprzedającego. Ten poinformował Pana Pawła, że aby kupić auto musi mu wpłacić zaliczkę w wysokości 3000 zł. Nie wywołało to zdziwienia, bowiem taka praktyka się zdarza. Wobec tego Pan Paweł wpłacił pieniądze na wskazany numer rachunku bankowego i tu zaczęły się problemy. Kontakt ze sprzedającym się urwał, a Pan Paweł został bez zaliczki i bez samochodu, o którym marzył. Jakie ruchy w takiej sytuacji wykonywać? Jak najskuteczniej zapobiec utracie pieniędzy?
Przy wpłacie zaliczki na rachunek bankowy, którym posługuje się oszust istotnego znaczenia nabiera przepis art. 106a ust. 3 – 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 128 ze zm.). Przepis ten w ustępie 3. mówi, że:
„W przypadku powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że zgromadzone na rachunku bankowym środki, w całości lub w części pochodzą lub mają związek z przestępstwem innym niż przestępstwo, o którym mowa w art. 165a lub art. 299 Kodeksu karnego, bank jest uprawniony do dokonania blokady środków na tym rachunku. Blokada może nastąpić wyłącznie do wysokości zgromadzonych na rachunku środków, co do których zachodzi takie podejrzenie.”
W związku z tym pierwszym krokiem w takiej sytuacji jest wykonanie telefonu na infolinię banku odbiorcy. To w jakim banku prowadzony jest rachunek bankowy można sprawdzić np. na stronie Narodowego Banku Polskiego. Szybkie działanie pozwoli bankowi zablokować kwotę środków na rachunku bankowym, oczywiście jeśli bank oceni, że środki te mają związek z przestępstwem lub z niego pochodzą.
Blokada bankowa, o której mowa powyżej może trwać jedynie 72 godziny. Po tym czasie bank musi środki odblokować. Dlatego też nie należy poprzestawać na dokonaniu blokady w banku.
Niezwłocznie należy udać się również na Policję. Warto wyjaśnić policjantowi jak wygląda opisywana tu procedura, bowiem nie wszyscy policjanci ją znają, a w niniejszym przypadku znaczenie ma szybkość działania. Konieczność działania ze strony Policji wobec oszustów internetowych istnieje w szczególności w przypadku, gdy bank odmawia dokonania blokady w oparciu o informację od Klienta.
Bank po dokonaniu blokady ma obowiązek zawiadomić o niej prokuratora. W czasie trwania blokady prokurator powinien wydać postanowienie o wszczęciu lub odmowie wszczęcia dochodzenia. W przypadku wydania postanowienia wszczynającego dochodzenie prokurator zobowiązany jest zablokować rachunek bankowy na trzy miesiące od dnia otrzymania zawiadomienia z banku. W tym czasie winien ustalić sprawcę i przedstawić zarzuty celem ustanowienia zabezpieczenia na środkach zdeponowanych na rachunku bankowym.
Dlaczego warto wykonać wszystkie te czynności? Otóż wskazać należy, że opieszałość lub brak działania ze strony banku lub odpowiedniego organu ścigania może się okazać korzystna dla pokrzywdzonego. Przede wszystkim rodzi to odpowiedzialność odszkodowawczą tych podmiotów (bank, Skarb Państwa) i w związku z tym rozszerza się krąg potencjalnych dłużników.
W przypadku Pana Pawła, jeśliby skorzystał z treści przepisu art. 106a ustawy – Prawo bankowe miałby duże szanse na odzyskanie pieniędzy od sprzedającego, a w przypadku nieprofesjonalnego podejścia (w tym opieszałości) czy to banku, czy organu który ma prowadzić postępowanie karne – roszczenia będzie mógł kierować również do tych podmiotów.
E-licencja bibliotekiprawnej.pl
Załącznik:
Pełna treść przepisu art. 106a ustawy – Prawo bankowe